5 Mei, de Duitsers capituleren maar West-Nederland blijft bezet in afwachting van de geallieerden. Op 7 mei lijkt voor Amsterdam het grote moment aangebroken: duizenden mensen hebben zich in feeststemming op de Dam verzameld om de eerste bevrijders te verwelkomen.
Rond 12:30 uur rijden een handvol voertuigen van de geallieerden via het Rokin de Dam op. Het is een verkenningseenheid van de Engelse Polar Bears-divisie. Al gauw zitten de pantserwagens volgepakt met feestvierders. Van tegengestelde richting komen een paar Duitse trucks poolshoogte nemen. Slechts gescheiden door een dunne haag mensen passeren de wagens elkaar ter hoogte van de Nieuwendijk.
Een spannend moment, maar het loopt nog goed af. De Duitsers verdwijnen en na een rondje Dam rijden de Engelsen via het Rokin weer de stad uit. Ze hebben in de gaten dat ze zich in een zeer explosieve situatie bevinden en wachten op versterking. De Binnenlandse Strijdkrachten (BS) begeven zich op straat en beginnen Duitsers te ontwapenen. Eerst bij het Centraal Station en daarna in het kader van operatie Three Castles: het veiligstellen van het paleis, geldkantoor en hoofdpostkantoor. De Duitse bezetting wordt ontwapend en afgevoerd. Er ontstaat een grimmige sfeer waarbij op gegeven moment schoten vallen op het Rokin en achter het paleis. Als een Duitse militair geraakt wordt, slaat de vlam in de pan. Het is 15:00 uur…
Op de Dam opent de Kriegsmarine vanuit hun steunpunt in de Groote Club het vuur. Paniek breekt uit op de Dam! De menigte verdringt zich om weg te komen richting Nieuwendijk, Rokin en Damrak. Na de eerste schoten volgt een tweede salvo. Daarna komt het tot een vuurgevecht tussen de BS en Duitse eenheden, zowel op de Dam als achter het Paleis. Op de hoek van de Spuistraat en Raadhuisstraat wordt een Duitse vrachtwagen onder vuur genomen en tot staan gebracht.
Bij elkaar duurt de schietpartij circa twee uur. Tussendoor bieden aanwezige padvinders, Rode Kruis-medewerkers en verplegers hulp aan de slachtoffers. Majoor Overhoff, commandant van de BS, geassisteerd door Hauptmann Bergmann van de Ortskommandantur, weet uiteindelijk de strijdende partijen te bewegen het vuren te staken. Althans, dat is een van de verhalen. Volgens een andere lezing eindigt de schietpartij op de Dam na het afvuren van bazooka granaten vanuit het Paleis richting Groote Club. De Duitse bezetting blijft daar tot ze op 9 mei door Canadezen opgehaald worden en afgevoerd naar Duitsland.
De precieze aanleiding en oorzaak van de schietpartij is nooit goed onderzocht. Ook is er nooit onderzoek ingesteld naar de schuldvraag. Altijd ging men uit van de 19 tot 22 doden, zoals vermeld in de krantenberichten van toen. Zonder slachtofferlijst bleef het echter de vraag waarop deze cijfers gebaseerd waren en wie deze laatste groep slachtoffers van de oorlog waren. Stichting Memorial is aan de slag gegaan om hun identiteit te achterhalen en, via contact met familieleden, ze een gezicht te geven en hun naam en verhaal op te nemen op deze website. Het uiteindelijk doel is bereikt: Met behulp van publieksparticipatie (zie plaatseensteen.nl) op 7 mei 2016 op de Dam een Memorial te onthullen met hun namen. Tot nu toe zijn 32 personen door de stichting geïdentificeerd als Damslachtoffer.. Mogelijk zijn er meer doden gevallen; in onderzoek zijn nog enkele dossiers waarvan (nog) niet met zekerheid is vastgesteld of het om “Dam” slachtoffers gaat. Dat wil zeggen: iedereen die als gevolg van de schietpartij van 7 mei 1945 op en om de Dam is overleden (exclusief slachtoffers aan Duitse zijde en in het volle besef dat er ook een grote groep van niet-dodelijke slachtoffers is).
Het aantal gewonden is niet duidelijk, krantenberichten noemen aantallen van 100 tot 120. Ook de gewonden die gedurende ons onderzoek gevonden zijn worden op de website opgenomen. Op de onderzoekpagina staat een oproep voor relaties van slachtoffers. Via de overzichtspagina van bewezen slachtoffers kunt u meer gedetailleerde informatie, voor zover bekend, over hen vinden.
Daarnaast proberen we zoveel mogelijk getuigenissen en media-informatie in deze website onder te brengen. En niet te vergeten materiaal over de Binnenlandse Strijdkrachten en aanwezige fotografen.
Op 7 mei 1945 vielen op de Dam de volgende dodelijke slachtoffers:
B
- Popke Sjoerd Bakker – Popke Leeuwarden 15 december 1912 – Amsterdam 7 mei 1945
- Wilhelmus Petrus Bakker – Willem Amsterdam 21 augustus 1900 – Amsterdam 8 mei 1945
- Johannes Bobeldijk – Joop Amsterdam 9 januari 1901 – Amsterdam 7 mei 1945
- Geertruida Boelen – Truus Amsterdam 19 augustus 1929 – Amsterdam 7 mei 1945
- Elisabeth de Boer – Bep Amsterdam 26 oktober 1928 – Amsterdam 8 mei 1945
- Willem van den Boogaard – Wim Amsterdam 12 december 1914 – Amsterdam 7 mei 1945
- Fredericus Joseph Budde – Herman Hengelo 13 maart 1916 – Amsterdam 7 mei 1945
C
- Willem Cieraad – Willem Zwolle 30 juni 1896 – Amsterdam 8 mei 1945
- Gerardus Bernardus Cornelisse – Gerrie Amsterdam 25 mei 1936 – Amsterdam 7 mei 1945
D
- Petrus Antonius Joseph van Dam – Petrus Gouda 17 september 1877 – Amsterdam 7 mei 1945
- Pieter Hendrik Diekmeijer – Henk Muiden 18 december 1898 – Amsterdam 7 mei 1945
F
- Frans Johannes Feller – Frans Belfeld 2 februari 1927 – Amsterdam 7 mei 1945
- Everdina Johanna Buddingh-van der Flier – Dien Amsterdam 18 september 1917 – Amsterdam 22 juni 1945
- Hendrina Louise Koper-Frank – Hendrina Amsterdam 22 april 1915 – Amsterdam 8 mei 1945
G
- Jan Goede – Jan Landsmeer 2 juni 1876 – Amsterdam 7 mei 1945
H
- Maria Nella Jager-van Hooff – Mies Gestel 1 juli 1916 – Amsterdam 7 mei 1945
- Petrus Hendricus Antonius Hutjes – Han Den Haag 26 november 1925 – Amsterdam 7 mei 1945
L
- Elisabeth Wieland-Lacourt – Elisabeth Amsterdam 18 april 1902 – Amsterdam 7 mei 1945
- Willem de Leeuw – Wim Amsterdam 24 mei 1931 – Amsterdam 7 mei 1945
M
- Hilligje Mastenbroek – Hilligje Amsterdam 7 september 1924 – Amsterdam 7 mei 1945
- Antje Quant-Moeke – Antje Ambt-Ommen 21 juni 1902 – Amsterdam 7 mei 1945
O
- Johannes Jan Ooms – Hans Harlingen 11 mei 1928 – Amsterdam 7 mei 1945
- Rika Overdijk – Rita Amsterdam 23 november 1932 – Amsterdam 7 mei 1945
S
- Johannes Wilhelmus Saelman – Jan Amsterdam 22 augustus 1881 – Amsterdam 7 mei 1945
- Willem Theodorus Schermacher – Willem Amsterdam 11 oktober 1879 – Amsterdam 7 mei 1945
- Hendrik Karel Smit – Henk Amsterdam 4 april 1871 – Amsterdam 18 mei 1945
- Aaltje Scheffer-Smorenberg – Aaltje Grootebroek 16 augustus 1917 – Amsterdam 7 mei 1945
- Jurrianus Lambertus Stad – Janus Amsterdam 14 november 1918 – Amsterdam 7 mei 1945
- Johannes Willem Straatmijer – Johannes Amsterdam 30 april 1901 – Amsterdam 7 mei 1945
- Arnoldus Petrus Stroop – Nol Oosterhout 16 maart 1905 – Amsterdam 7 mei 1945
V
- Sophia Frederika Mathilda Vermeulen-de Vries – Sophia Amsterdam 21 november 1892 – Amsterdam 9 mei 1945
W
- Hendrikus Willemsen – Henk Amsterdam 30 mei 1908 – Amsterdam 7 mei 1945
Oproep
De Stichting Memorial slachtoffers Dam 7 mei 1945 is altijd op zoek naar familieleden van de slachtoffers.
Bent u een kind, neef, oom etc. of bekende van een van hen, meldt u zich dan
In de archieven hebben we gedurende ons onderzoek diverse personen gevonden die overleden zijn door schotwonden of andere trauma’s, opgelopen op 7 mei 1945 en later. Daarnaast is er nog een lijst met personen waarvan nog niet is vastgesteld of zij ‘Dam-slachtoffers’ zijn. Wij zijn altijd op zoek naar meer informatie. Was u aanwezig op de Dam en wilt u uw ervaring met ons delen of (her-)kent u iemand die daar gewond of gedood werd? Neem dan contact met ons op.
Meer informatie op de website van Stichting Memorial voor Damslachtoffers 7 mei 1945.